Miqyası kiçik, təhlükəsi böyük...
Günümüzdə, gündəmdə baş verənlərə nəzər yetirəndə adamda dəqiq bir qənaət hasil olur. Bu da müxtəlif ad və təyinatlı strukturların böyük hissəsinin, bəlkə də 90 faizinin öz işinin “usta”sı olmaması, necə deyərlər, insanları yarıtmamasıdır.
Cəmiyyət olaraq acısını yaşadığımız, yükü, çəkisi azalmayan problemlərimizin səbəbkarı da elə onlardır. Aid olduqları qurumun təyinatını əks, yalnız özləri tərəfə çevirib, özününküləşdirib, “özəlləşdiriblər” onlar. Belə “özəlləşdirilən” dövlət qurumlarının tək sahibi olduqlarına inamdan, əminlikdəndir ki, rəsmi qanunları, məhz xalqın rifahı üçün yazılanları fəqət elə onun basqısı üçün tətbiq edir, həyata keçirirlər.
Burda konkret ad çəkmək, hansısa əzbər və hamıya tanış isimlərdən söhbət açmaq istəməzdik; siyahı çox, eyni zamanda, uzunçuluq olar deyə. Fəqət işin ən çətin tərəfi də illərdir səslənməsindən, danışılmasından, yazılmasından asılı olmayaraq, cəzasızlıq mühitinin birmənalı olaraq öz şəklini dəyişməməsi, onun yalnız istisnalardan ibarət olmasıdır.
Baxın, özü də hansısa yazar, rəsmi sima, yaxud, istənilən kateqoriyadan deyil, sadə bir oxucu gözüylə real vəziyyətə nəzər yetirin. İstənilən şəxs adi bir probleminin həlli üçün aylarla, illərlə icra strukturlarının daimi “müştərisi” olursa, heç də həmin problemin həlli deyil, müraciətin motivi onun başağrısına çevrilir. Elə ona görə də haqqı tapdanan, ədalət axtarışında olan istənilən şəxs “gözü çıxmış qardaşından” hesabını götürərək haqq-ədalət yoluna çıxmır. Nəticəsi də göz qabağındadır.
Ölkədə, bölgələrdə saysız-hesabsız hadisələr baş verir ki, onun da mərkəzində məhz cəzasızlıq mühitinə münbit şəraitin yaradılması dayanır. Hansısa bir problem yaransa, onun həllolunmazlığının birbaşa səbəbkarı da məhz başdakıdır. İstənilən vəziyyətdə başda dayananın öndə getməli, hamını arxasınca aparmalı missiyasından tam, çox uzaq bir davranış sərgiləməsi, öhdəsində olanları deyil, yalnız özünü görməsidir bəlaların nədəni.
Ötüb-keçən saat və günlərə, aylara deyil, illərə baxanda, nə qədər itirdiyimizin fərqində olduğumuzu görə bilərik. Və sistem, mexanizm elə qurulub ki, artıq sağlam düşüncəli şəxs belə, sanki təyinatının xalqa xidmət deyil, onu qarət etmək olduğu missiyasına “and içərək” vəzifəsini icra edir.
İcra etmək vacibdir. Lakin baxır hansı anlamda...
Bu strukturlara rəhbərlik edənlər vətəndaşın problemini həll etməməklə tarixdə “ad” qoyurlar. Hansı ki vəzifədə olma “səbəbkarı”nın - vətəndaşın yükünü azaltmaqla, dəqiq desək, onu yükdən azad etməklə ad çıxarmalıdırlar.
Adbaad demədiyimiz strukturların hansının təyinatı üzrə işləməsini söyləmək daha asandır. Tez-tez eşidirik: “Bizdə təkcə hava proqnozu barədə deyilənlər dəqiq olur”.
Bəli, bugünlərdə havanın küləkli olacağı barədə verilən məlumat da həmişəki kimi, düz çıxdı. Həmin gün güclü küləyin məktəb binasından, evlərin damlarından, binalardan aşırtdığı üzlüklər, yıxılan qurumuş ağacların insanlara yaratdığı təhlükədən misal gətirmirik. Statistikası aparılmayan bu kimi hadisələrin mənbəyində yenə də müxtəlif strukturların öz işini yarıtmadığı, səriştəsizliyi və bu adda olan digər mənfi hallar dayanır.
Çox sadə bir misal, paytaxtın mərkəzi küçəsindəki dayanacaqda işıq dirəyi yerə basdırılmadığı üçün küləyin təsirindən yerində ləngər vurub yellənirsə, avtobus və maşınların sürücüləri, sərnişinlər üçün hansı təhlükəsizlikdən danışmaq olar?!
Danışmağa söz, söhbət, problem çox, onun icrası isə yoxdur...
Fəaliyyəti yox, fəqət adı var olan qurum və müəssisələrin, strukturların adının qarşısında da əslində, başqa ad yazılmalıdır...
Adi bir işıq dirəyinin yerə bərkidilməsi üçün nəzərdə tutulan materialın oğurlanmadığına bizi kim inandıra bilər?!
Küçəni işıqlandırmaq təyinatlı dirəyin aşmasından görəsən, neçə adamın həyatı qarala bilər?!
Miqyası kiçik, lakin təhlükəsi böyük olan bu kimi hadisələrdən isə kimsə sığortalana bilməz.
O zaman, hər adda olan, hər addımda gözlənilən təhlükəli hadisələrdən kimsənin sığortası yoxdursa, özü-özünü olacaqlardan gözləsin.
Rəhbər pilləyə təyin olunanların, amma təyinatı doğru-düzgün olmayanların məmləkətində yaşadığımızı unutmadığımızdan dolayı...
Nigar Orucova