Andrey Areşev: "Biz erməni cəmiyyətinin "qardaşyanlaşması"nın nəticələri ilə məşğul oluruq"

Paralel.az xəbər verir ki, Sputnik Ermənistan-a müsahibəsində Ermənistan-Azərbaycan sərhədində və Cənubi Qafqaz bölgəsindəki vəziyyəti moskvalı politoloq və "Qafqazşünaslıq Elmi Cəmiyyəti" saytının baş redaktoru Andrey Areşev təhlil edib.
Andrey Areşev sərhəddə vəziyyətin gərginləşməsini Azərbaycanın döyüş bölgəsində üstünlük əldə etmək və danışıqlar zamanı sövdələşmədə istifadə etmək üçün Ermənistan tərəfinə maksimum təzyiq göstərməsi ilə izah edir: “Belə bir sövdələşmənin getdiyi çox açıqdır. Bunu Nikol Paşinyan və İlham Əliyevin Moskva səfərlərinin dinamikasına görə qiymətləndirmək olar. Erməni liderin səfərindən sonra çətin kompromislərdən və qərarlardan danışdılar. Əliyevlə görüşdə Rusiya prezidenti müzakirə olunan və bəlkə də kağız üzərində qalacaq kompromis qərarlarına görə minnətdarlığını bildirdi ".
Politoloqun fikrincə, Moskvadakı danışıqların Türkiyənin iştirakı olmadan Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin bağlanması ilə bağlı olduğu aydındır: "Bu çərçivədə sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası məsələləri şübhəsiz müzakirə olunur. Bu prosesin əsasını Rusiya Baş Qərargahının bəzi mənbələrə istinadən artıq Bakı və İrəvana verilmiş xəritələri təşkil edəcəyi istisna edilmir: "Paşinyan heç vaxt qonşu ölkələrlə sülh bağlamaq planlarını gizlətməyib və Ermənistan parlamentində çıxış edərkən bunu bir daha bəyan edib. Bununla belə o, Bakının konstruktiv olmadığını qeyd etdi. Bu, Azərbaycanın sərhəd mövqeyində hərbi üstünlüyünü artıraraq güclü mövqedən danışıqlar apardığını təsdiqləyir. Azərbaycan hissələrinin Gegharkunik və Syuniki mövqelərindən asanlıqla geri çəkiləcəyi ehtimalı yoxdur ki, rus sərhədçiləri qarşı tərəflər arasında dayansın. Çox güman ki, Bakı qoşunların indiki təmas xəttinin əsas götürülməklə sərhəddin müəyyən edilməsində israr edir".
Areşev hesab edir ki, Qarabağdakı hərbi məğlubiyyət və Ermənistan hakimiyyətinin danışıqlar prosesinə daha çox meyilli olması, onun son 10-15 ildə daha da zəifləməsinin nəticəsidir: "Bir vaxtlar biz mütəxəssislər erməni cəmiyyətinin "Qarabağlaşması" haqqında danışırdısa, indi isə onun "kardaşyanlaşması'nın fəsadları ilə məşğul oluruq. Mən bu terminlə çıxış etməzdim, amma ümumiyyətlə əhali arasında hökm sürən əhval-ruhiyyə və dəyərlər bu vektoru əks etdirir".
"Bu cür hisslərin nəticəsində 2018-ci ilin yazında qan tökülmədən hakimiyyət dəyişikliyi oldu. Bunun ardınca sonrakı hadisələr, xüsusən də hərbi-siyasi ittifaqın (KTMT) baş katibi Yuri Xaçaturova qarşı cinayət işinin başlanması inamsızlığa səbəb oldu. KTMT müttəfiqlərinin fikrincə bu səbəbdən indiki Ermənistan hökumətinin şüursuz şəkildə dost olmayan ölkələrin maraqlarını və onların xüsusi xidmətlərini təqib etdiyi üçün zəifləyib. Belə,  düşüncəsizliyi zəifləmiş Ermənistan dövlətinə  baha başa gəldiyini istisna etmək olmaz.
Rus analitiklər Türkiyənin ingilis kəşfiyyatının çoxmillətli şirkətləri ilə əlaqələrini çox vaxt vurğulayırlar. Xatırladım ki, "futbol diplomatiyası" da Ermənistanı Şərq-Qərb oxuna bağlamaqda maraqlı olan qüvvələrin təşəbbüsü ilə başlandı və İrəvan Rusiya vektorundan Türkiyə istiqamətinə yönəldi, - deyə Areşev vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, Ermənistandakı Qərbyönümlü qüvvələr Ankaranın iştirakı olmadan Qərbin Ermənistana hansı siyasi layihə təklif edə biləcəyini açıq şəkildə göstərə bilməz: "Hətta NATO-da Cənubi Qafqazın hər üç ölkəsinə türk zabitləri nəzarət edir".
Areşev qeyd edir ki, Avropa və Amerika nümayəndələrinin səfərləri onların bölgə ölkələrini bölmədiklərini göstərir, ardıcıl olaraq Tbilisi, İrəvan və Bakıya səfər edirlər: “Qərb ayrı-ayrı üstünlüklərə görə Cənubi Qafqazı bölmür və Ermənistanı da seçmir: "Оnlar üçün Cənubi Qafqazı tamamilə Qərbpərəst etmək hədəfdir., Amma başa düşürlər ki, Türkiyənin Qafqazda və Orta Asiyada həyata keçirdiyi xarici siyasətin məqsədləri var və buna müdaxilə etmək olmaz.
Politoloq belə hesab edir ki, Türkiyə Ermənistanda Rusiyanın mövcudluğuna alternativdir: "Bu iqtisadi, mədəni və ideoloji genişlənməyə səbəb olacaq".
Areşöv deyir ki, hətta hakim fraksiyanın tərəfdarları da bu fikirləri səsləndirdilər. Buna baxmayaraq, politoloq hesab edir ki, Moskva Türkiyənin Suriyanın poliqonunda muzdlu döyüşçülərindən istifadə edən Ankaranın təcrübəsini nəzərə alaraq,  Türkiyənin Ermənistana doğru genişlənmə meyllərini cilovlaya biləcək.
Akif