Alimlərin ultra işıqlı rentgen mənbəyi (ultraluminous rentgen mənbələri və ya ULX) adlandırdıqlarına aid olan M82 X-2 kosmik obyekti Günəşdən təxminən 10 milyon dəfə daha parlaqdır.

"Paralel.az" xəbər verir ki, onu müşahidə edən alimlər çaşıb qalırlar, çünki bütün fizika qanunlarına görə belə bir obyekt partlamalıdır, amma partlamır.

Alimlər "The Astrophysical Journal"da NuSTAR rentgen teleskopundan istifadə edərək, belə bir obyektin müşahidəsi barədə məlumat veriblər . Alimlər qeyd ediblər ki, müşahidə edilən ULX Eddington limiti adlanan fiziki qanunu pozur. Bu qanunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, cismin parlaqlığı ilə kütləsi arasında əlaqə var. Beləliklə, bir obyektin parlaqlığı onun kütləsi haqqında məlumatı aşdıqda, belə bir obyekt partlamalıdır.

Bununla belə, NASA alimləri tərəfindən müşahidə edilən ULX-lərin "mütəmadi olaraq bu həddi 100-500 faktoru ilə keçərək elm adamlarını çaşdırdığını" qeyd edib.

Yeni müşahidələr M82 X-2-nin mütləq çox parlaq olduğunu təsdiqləyib. Əvvəllər elm adamları hətta həddindən artıq parlaqlıq illüziyası ilə məşğul olduqlarını təklif edirdilər, lakin yeni bir araşdırma göstərir ki, bu belə deyil - bu ULX əslində Eddington limitini əhəmiyyətli dərəcədə pozur.

Elm adamları əvvəlcə ULX-lərin qara dəliklər ola biləcəyini düşünürdülər, lakin M82 X-2 neytron ulduzdur, yəni Günəşimiz kimi bir ulduzun ölü nüvəsidir.

Neytron ulduzu elə sıx bir cisimdir ki, onun səthindəki cazibə qüvvəsi Yerdəki cazibə qüvvəsindən təxminən 100 trilyon dəfə güclüdür. Bu o deməkdir ki, ölü ulduzun səthinə cazibə qüvvəsinin təsiri altına düşən hər hansı bir cisim partlayışa səbəb olacaqdır.

NASA-nın izah etdiyi kimi, bir neytron ulduzun səthindəki bir zefir parçası min hidrogen bombasının partlamasına bərabər bir partlayışa səbəb olacaq.

Alimlər öyrəniblər ki, M82 X-2-ni fərqləndirən parlaq parıltı ULX-nin həddindən artıq “qarınqulu” olması və onu yaxınlıqdakı bir ulduzdan əmməklə hər il təxminən 1,5 Yer kütləsi istehlak etməsi ilə bağlıdır. Ulduzdan gələn material neytron ulduzun səthinə dəydikdə qeyri-adi parlaqlıq yaratmağa kifayətdir.

Tədqiqatçılar əmindirlər ki, M82 X-2 Eddington limit qanununa görə mövcud olsaydı, indiyə qədər partlayacaqdı, lakin bu obyektdə bu limitin pozulmasına imkan verən nə isə baş verir.

Astronomlar, neytron ulduzunun intensiv maqnit sahəsinin onun atomlarını dəyişdirdiyini, ulduzun daha parlaq olmasına baxmayaraq, çoxluqdan yapışmasına imkan verdiyi nəzəriyyəsini irəli sürürlər.

Tədqiqatın müəllifi, Astronomiya Rəsədxanasının astrofiziki Matteo Bachetti bildirib ki, "Bu müşahidələr bizə bu inanılmaz güclü maqnit sahələrinin təsirlərini görməyə imkan verir ki, biz onları müasir texnologiyaların köməyi ilə Yer üzündə heç vaxt təkrarlaya bilməyəcəyik".