Məntiqi təhlil
Düşünürəm ki, peşənin xarakteri təyin edib-etməməsi maraqlı sualdır, aktualdır. Hazırkı qeydlərin də məqsədi bu suala cavab axtarmaqdır. Təbii ki, dostların fikirləri bizim “bozbaş”a yağ qatır. Dediyim kimi, mən 10 il Elmlər Akademiyasında (elmi işçi), 10 il mətbuatda (siyasi icmalçı), 10 il də Bakı Polisində (mətbuat katibi) işləmişəm. Təcrübəm və müşahidələrim kifayət qədərdir...
Xüsusi olaqaq vurğulamaq istəyirəm ki, elm sahəsində savadlı adamlar çoxdur, amma istedadlı adamlar azdır. Məsələn, MEA-da bu gün 8-10 min adam işləyir. Bunun yalnız 20-30 faizi elmlə məşğul olur, məhsul verir. Obrazlı esək, “bir ulduzun işığına minlər şərikdir”. Qalan mütləq əksəriyyəti isə, səhər işə gəlib axşam evə gedir. Deyirlər ki, Respublikada ən aşağı maaşa bu da bir işdir. Səmimidirlər, hərə özünün nəyə qadir olduğunu bilir. Yalan, yaltaqlıq demək olar ki, yoxdur, amma xəsislik, paxıllıq çoxdur. Elmdə qeyr-adi bir “plagiat” xəstəliyi də var. Bir nəfər bir yenilik edərsə, yeni bir şey taparsa, patent alarsa, hamı paxıllıq edir, düşünür ki, bu, plagiatdır. Və başqalarından deyil, məhz onun özündən oğurluqdur. O, bu fikri nə zamansa, hardasa deyib, hansı məqalədəsə yazıb, ancaq bəxti gətirməyib, dayısı olmayıb və s. Hətta sübut etmək istəyirlər...
Jurnalistikada isə əksinədir, savadlı adamlar az, istedadlı adamlar çoxdur. Obrazlı desək, bizim jurnalistlərin çoxu “çitatel” deyil, “pisatel”dir. Burda mütləq əksəriyyət məhsul verir, səmimiyyət elmə baxanda azdır, yalan və yaltaqlıq isə artıqdır. Söz verirlər, dərhal yaddan çıxır. Çoxu özünü dahi hesab edir, düşünür ki, dünyanın ən yaxşı publisisti, yazıçısı, məsələn, Cek London deyil, məhz onun özüdür. “Martin İden”ni, “Şimal hekayələri”ni yazmağa nə var ki,.. Sən elə bir yazı yaz ki, nazirin, icra başçısının xoşuna gəlsin, sənə “dollar” versin. Dolana biləsən, ayın əvvəlini sonuna calaya biləsən. Yeri gəlmişkən, indi vəziyyət də getdikcə çətinləşir, “dolanma” və “calama” prosesləri divara dirənir. Və razılaşmamaq olmur - London olmağa nə var ki,..
Nəhayət, mən ömrümün 6-cı on ilini polisdə işləmişəm, sistemi içəridən görmüşəm və öyrənmişəm. Düşünürəm ki, bura çox qapalı olsa da, çox maraqlı sistemdir. Burda zabit rütbəsində elə savadlı aydınlar var ki, elmə getsəydilər, çoxdan akademik olmuşdular. Burda elə istedadlı, işıqlı adamlar var ki, qələmə sarılsaydılar, yəqin Londonu arxada qoymuşdular, dünyada tanınırdılar. Amma hətta zabitlərdə peşədən, ağır işdən gələn bir sərtlik, kobudluq var. Sözü çəkinmədən, nəticəsini gözləmədən adamın üzünə deyirlər. Bir qayda olaraq, mərddirlər, xəsis deyillər. Sözlərinin sahibidirlər, əgər bir nəfər polis zabiti sənə söz veribsə, obrazlı desək, elə bil ki, beh verib, arxayın ola bilərsən. Yeri gəlmişkən, mən polisdə xarakterdən gələn bu xüsusiyyətləri nə elmdə, nə də qəzetdə görmədim...
Deməli, bu nəticəyə gəlirik ki, xarakterin formalaşmağında peşənin rolu nəinki əhəmiyyətlidir, bəzən hətta həlledicidir...
Qalib ARİF

Paralel.az