Dünya tarixinə nəzər saldıqda müxtəlif ölkələrin mənəvi-siyasi həmrəyliyi ilə əlaqədar bir çox nümunəyə rast  gələ bilərik. Xüsusilə də, tarixi ənənələrin, milli dəyərlərin birləşdirdiyi xalqlar mənəviyyat üzərində yüksələn siyasi səmimiyyət və qarşılıqlı etimad əsasında bənzərsiz örnəklər yaradıblar. Elə Azərbaycan, Tükiyə və Pakistan nümunəsində olduğu kimi.

Siyasi səmimiyyət və qarşılıqlı etimad mühiti

Bakıda Azərbaycan, Türkiyə və Pakistanın xüsusi təyinatlı qüvvələrinin nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən “Üç qardaş - 2021” beynəlxalq təlimidə dostluq, qardaşlıq və hərbi-siyasi tərəfdaşlıq münasibətlərinin bariz nümunəsidir. Bu beynəlxalq təlim, eyni zamanda, ordular arasında mövcud olan ikitərəfli əlaqələrin daha da gücləndirilməsi, terrorla mübarizə üçün yeni üsulların kəşf edilməsi və qarşılıqlı təcrübə mübadiləsinin aparılması baxımından olduqca mühüm əhəmiyyətə malikdir.

Dünya siyasətində nüfuzlu aktor kimi tanınan, müasir beynəlxalq münasibətlər sisteminin güc iyerarxiyasında davamlı yüksəlişə malik Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan çoxtərəfli münasibətlərin inkişafını strateji prioritetlərdən biri kimi müəyyənləşdiriblər. Bu ölkələr arasında çoxvektorlu münasibətlər praqmatik xarakter və qlobal önəm daşıyır. Xüsusilə də, qarşılıqlı etimad mühiti münasibətlərin inkişafına xidmət edən strateji faktor kimi çıxış edir.

Regional və beynəlxalq əhəmiyyətə malik olan geostrateji reallıqların yarandığı yeni dönəmdə - postkonflikt mərhələsində hər üç ölkə müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın dərinləşdirilməsində, bir-birinin milli maraqlarının beynəlxalq müstəvidə qorunmasında güclü siyasi iradə nümayiş etdirir. Bir müddət öncə Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan parlament sədrlərinin birinci üçtərəfli görüşünün yekunlarına dair Bakı Bəyannaməsinin imzalanması da bu kontekstdə xüsusi vurğulanmalıdır. Bu addım tarixi-mənəvi və siyasi-strateji baxımdan olduqca mühüm əhəmiyyətə malikdir, eləcə də dost, qardaş və strateji tərəfdaş olan üç ölkə arasında çoxşaxəli münasibətlərin yeni mərhələdə daha da möhkəmləndirilməsinə xidmət edən, tərəflər üçün yeni perspektivlər yaradan strateji faktordur. Tərəflər arasında parlamentlərarası üçtərəfli əməkdaşlıq formatının təsis edilməsi, eyni zamanda, əməkdaşlığın dərinləşdirilməsi, inteqrasiyanın intensivləşdirilməsi prosesinə vacib töhfədir.

Beynəlxalq arenada qətiyyətli  dəstək və milli maraqların qorunması

Üç dövlətin əlaqələlərinin inkişafına təsir edən digər bir sıra amillər də mövcuddur. Məsələn, Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan terrorizmə, islamofobiyaya qarşı qətiyyətli mübarizə aparırlar. Multikulturalizmin, tolerantlığın təbliği, sivilizasiyalararası dialoqun təşviqi tərəflərin strateji kursunun mühüm tərkib hissəsini təşkil edir. Ən mühüm məqamlardan biri budur ki, hər üç ölkə beynəlxalq arenada milli-strateji maraqların müdafiəsi istiqamətində bir-birinə ciddi dəstək göstərir ki, bu da münasibətlərin yeni keyfiyyət çalarları ilə zənginləşməsi, regional, qlobal xarakterli proseslərə təsir baxımından əhəmiyyətlidir. 44 günlük müharibə zamanı, həmçinin postkonflikt dövründə Türkiyə və Pakistanın Azərbaycana qətiyyətli siyasi və mənəvi dəstək göstərməsi isə bu kontekstdə xüsusi vurğulanmalıdır.

Rifah və inkişaf vəd edən strateji müttəfiqlik

Ekspertlərin də vurğuladıqları kimi, Türkiyə, Pakistan və Azərbaycanın strateji müttəfiqliyi Avrasiyada yeni aparıcı güc mərkəzinin formalaşmasını şərtləndirir. Bu yeni güc mərkəzinin fəaliyyəti, heç şübhəsiz, rifah və inkişaf vəd edir, regional və beynəlxalq əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə, təhlükəsizliyin təmin olunmasına xidmət göstərir. Yəni Azərbaycan-Türkiyə-Pakistan strateji müttəfiqliyi müasir dünya siyasətində pozitiv faktor kimi beynəlxalq münasibətlərin gələcəyi üçün yaxşı perspektivlər açır.

Paralel.az, Nurlan QƏLƏNDƏRLİ