Paralel.az xəbər verir ki, ABŞ Əfqanıstandan ayrılarkən, tam bir xaos və qarışıqlıq qoyur - Taliban artıq ölkənin əksər kənd yerlərini işğal edib və böyük şəhərləri mühasirəyə almağa hazırlaşır. Əfqan ordusunu hazırlamaq və təchiz etmək üçün Pentaqonun ayırdığı milyardlarla dollar sadəcə, heç yerə getməyib. 

“Ən çox pulun olduğu yerdə oğurlanır. Dünyanın ən böyük hərbi büdcəsinə sahib olan amerikalılar da istisna deyil. Xüsusi bir konqres komissiyası Əfqanıstanda 20 il ərzində xərclənən vəsaiti hesablayır. Keçmiş yoxlamalar ABŞ tarixindəki ən uzun müharibənin büdcə üçün qara dəliyə çevrildiyini göstərir”.

Materialda deyilir ki, son yoxlama 2019-cu ildə aparılıb. Əfqanıstanın Yenidən Qurulması üzrə Xüsusi Baş Müfəttişlik Komissiyasının təsbit etdiyi kimi, 2008-ci ildən bəri, ABŞ bu ölkədə 7.8 milyard dollara kapital varlığı inşa edib və ya satın alıb. Ancaq ümumi sayın təxminən 30 faizi - 2,4 milyard sadəcə, itib. Məlumata görə, Əfqan Hava Qüvvələri üçün təxminən yarım milyard dollarlıq böyük bir nəqliyyat təyyarəsi yararsız hala gəlib və ləğv edilib. Pərvan əyalətində yarım milyon dollarlıq xəstəxana boş olub: mebel və avadanlıq yoxdur, amma pul ayrılıb. Əfqan çölündə bir yanacaqdoldurma məntəqəsinə 43 milyon dollara qədər pul gedib. Amerika hərbi komandanlığı üçün lüks xüsusi villaların inşasına ən azı, 150 milyon dollar xərclənib, halbuki, bu pul Əfqanıstan iqtisadiyyatını gücləndirməli idi.

Yarımçıq məktəblər, tərk edilmiş hərbi obyektlər, yeni magistral yollarda ucuz asfalt örtük, keyfiyyətsiz texnika, geyim forması və silahlar... Müəllif yazır ki, Əfqanıstandakı bir çox hökumət qurumları hələ də sovet mütəxəssislərinin yaratdığı infrastruktura etibar edirlər: “Vaşinqtondan olan podratçılar, lobbiçilər və maliyyəçilər tərəfindən nə qədər pulun cibə qoyulduğunu təxminən hesablaya bilməzsiniz. Ancaq məbləğ ən azı doqquz rəqəmdir”.

Məlumata görə, ABŞ hərbi büdcəsi demək olar ki, müdafiə nazirliyinin faktiki xərcləri ilə üst-üstə düşmür. Vaşinqtonun milli müdafiə üçün ayırdığı və izsiz itkin düşən ümumi məbləğləri tamamilə fantastikdir. 2020-ci ildə ABŞ mediası Pentaqonun mühasibat qara dəliyini 35 trilyon dollar olaraq qiymətləndirib. Bu 35 trilyon, hesablar arasında hərəkət müddətində iki-dörd dəfə sayılan məbləğləri əhatə edir. Aydındır ki, bu, Pentaqon üçün son dərəcə əlverişlidir. Hərbi departament maliyyə və cəmiyyət üçün şəffaf deyil. ABŞ, dünyanın ən böyük müdafiə büdcəsinə baxmayaraq, hərbi inkişafda daha az firavan dövlətlərlə eyni problemlərlə üzləşir.

Nigar